ชื่ออื่นๆ : ขี้เหล็กใหญ่ (ภาคกลาง) ขี้เหล็กแก่น (ราชบุรี) ขี้เหล็กหลวง (ภาคเหนือ) ขี้เหล็กบ้าน (ลำปาง, สุราษฎร์ธานี) ผักจี้ลี้ (เงี้ยว-แม่ฮ่องสอน) แมะขี้แหละพะโด (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน)
ยะหา (มลายู-ปัตตานี)
ชื่อสามัญ : Cassod tree, Thai copper podยะหา (มลายู-ปัตตานี)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Senna siamea (Lam.) Irwin & Barneby
วงศ์ : Leguminosae - ceasalpinioideae
ถิ่นกำเนิด :บริเวณเอเชียตะวันออกเฉียงใต้นับจาก หมู่เกาะต่าง ๆ ของประเทศอินโดนีเซียไปจนถึงประเทศศรีลังกา
ลักษณะทั่วไป : ไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงปานกลาง ผลัดใบ สูง 10-15 เมตร ขึ้นได้กับดินทุกชนิด ทนแล้ง ต้องการน้ำปานกลาง ลำต้นมักคดงอเป็นปุ่ม เนื้อไม้มีสีน้ำตาลแก่เกือบดำ แตกกิ่งก้านเป็นพุ่มแคบ เปลือกต้นสีน้ำตาล แตกเป็นร่องตื้นๆ ตามยาว ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนก ออกดอกเป็นช่อแบบช่อแยกแขนงที่ปลายกิ่ง ดอกสีเหลือง ผล เป็นฝักแบนยาว กว้าง 1.3 ซม. ยาว 15-23 ซม. หนา สีน้ำตาล เมล็ดมีหลายเมล็ด
ฤดูการออกดอก : กรกฎาคม-สิงหาคมการขยายพันธุ์ : เพาะเมล็ด และตอนกิ่ง
ข้อดีของพันธุ์ไม้ : ใช้เป็นไม้ประดับ ตามบ้านเรือนหรือริมถนน เพราะขี่เหล็กมีดอกสีเหลืองสวยงามและให้ร่มเงาหรือบังลมได้ดี ส่วนเนื้อไม้ของขี้เหล็กก็สามารถนำมาใช้เป็นเชื้อเพลิง โดยทำเป็นฟืนที่ให้พลังความร้อนสูงถึง 4500 แคลอรี/กรัม สำหรับไม้ที่มีอายุ 10-15 ปีขึ้นไป สามารถนำไปใช้ก่อสร้างได้ดีทีเดียว เพราะเป็นไม้เนื้อแข็ง มีสีเหลืองเข้มปนน้ำตาลจนถึงดำ หรือใช้เป็นอาหาร โดยใบอ่อนและดอกอ่อนของขี้เหล็กใช้รับประทานได้
สรรพคุณด้านสมุนไพรดอก รักษาโรคเส้นประสาท นอนไม่หลับ ทำให้หลับสบาย
รักษาหืด รักษาโรคโลหิตพิการ ผายธาตุ
รักษารังแค ขับพยาธิ
ราก รักษาไข้ รักษาโรคเหน็บขา ทาแก้เส้นอัมพฤกษ์ให้หย่อน แก้ฟกช้ำ แก้ไข้บำรุงธาตุ ไข้ผิดสำแดง
ลำต้นและกิ่ง เป็นยาระบาย รักษาโรคผิวหนัง แก้โรคกระษัย แก้นิ่วขับปัสสาวะ ขับระดูขา
ทั้งต้น แก้กระษัย ดับพิษไข้ แก้พิษเสมหะ รักษาโรคหนองใน รักษาอาการตัวเหลือง เป็นยาระบาย บำรุงน้ำดี ทำให้เส้นเอ็นหย่อน
เปลือกต้น รักษาโรคริดสีดวงทวาร โรคหิด แก้กระษัย ใช้เป็นยาระบาย
แก่น รักษาโรคเบาหวาน รักษาโรคหนองใน ใช้เป็นยาระบาย รักษาวัณโรค รักษามะเร็งปอด ปอดอักเสบ มะเร็งลำไส้ มะเร็งกระเพาะอาหาร
ใบ รักษาโรคบิด โรคเบาหวาน แก้ร้อนใน รักษาฝีมะม่วงรักษาโรคเหน็บชา ลดความดันโลหิตสูง ขับพยาธิ เป็นยาระบาย
รักษาอาการนอนไม่หลับ
ฝัก แก้พิษไข้เพื่อน้ำดี พิษไข้เพื่อเสมหะ แก้ลมขึ้นเบื้องสูง เบื้องบน โลหิตขึ้นเบื้องบน ทำให้ระส่ำระสายในท้อง
เปลือกฝัก แก้เส้นเอ็นพิการใบแก่ ใช้ทำปุ๋ยหมัก
ข้อแนะนำ : ห้ามใช้ในบุคคลที่กำลังตั้งครรภ์แก่และผู้ป่วยที่เป็นโรคความดันโลหิตสูง
วิธีทำแกงขี้เหล็กหอยขม แซ่บ ๆ
ข้อมูลอื่นๆ : เป็นต้นไม้ประจำจังหวัดชัยภูมิ
แหล่งที่มา : http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herbs_14_1.htm , http://www.panmai.com/PvTree/tr_11.shtml , http://th.wikipedia.org/wiki/ขี้เหล็ก http://thaiherbsbeauty.igetweb.com/?mo=3&art=311868
ไม่มีความคิดเห็น :
แสดงความคิดเห็น
ขอเชิญเพื่อนๆแสดงความคิดเห็นของบทความได้เลยนะครับ